Lt304888.ru

Туристические услуги

Табасаранская письменность

03-07-2023

Алфавит табасаранского языка впервые был составлен в 1928 году. В своей основе он имел латинскую графику. Первая книга на этом алфавите была издана в 1931. В первой версии алфавита не было заглавных букв, они появились лишь в 1933 году, когда алфавит претерпел реформу. В 1938 году табасаранский алфавит, как и алфавиты других языков народов СССР, был переведён на кириллицу. Позднее табасаранский алфавит реформировался и видоизменялся.

Табасаранский латинизированный алфавит 1931—37 гг.[1] [2]

Первый вариант табасаранского алфавита на кириллической графике: А а, Б б, В в, Г г, Гъ гъ, ГӀ гӀ, Д д, Джв джв, Е е, Ж ж, Жв жв, З з, И и, Й й, К к, Къ къ, Кь кь, КӀ кӀ, Л л, М м, Н н, О о, П п, ПӀ пӀ, Р р, С с, Т т, ТӀ тӀ, У у, УӀ уӀ, Ф ф, Х х, Хъ хъ, Хь хь, Ц ц, ЦӀ цӀ, Ч ч, Чв чв, ЧӀ чӀ, ЧӀв чӀв, Ш ш, Шв шв, Щ щ, Ъ ъ, Ы ы, Ь ь, Э э, Ю ю, Я я[3].

По данным БСЭ (1955 год, т. 37) табасаранский алфавит использовал следующие дополнительные буквы: Аь аь, Гъ гъ, Гь гь, Жв жв, Жъ жъ, Къ къ, Кь кь, КӀ кӀ, ПӀ пӀ, ТӀ тӀ, Уь уь, Хъ хъ, Хь хь, ЦӀ цӀ, Чв чв, Чъ чъ, ЧӀ чӀ, Шв шв, Ӏ.

Современный табасаранский алфавит[4]

А а Аь аь Б б В в Г г Гъ гъ Гь гь Д д
Е е Ё ё Ж ж З з И и Й й К к Къ къ
Кь кь КӀ кӀ Л л М м Н н О о П п ПӀ пӀ
Р р С с Т т ТӀ тӀ У у Уь уь Ф ф Х х
Хъ хъ Хь хь Ц ц ЦӀ цӀ Ч ч ЧӀ чӀ Ш ш Щ щ
ъ ы ь Э э Ю ю Я я Ӏ '

Таблица соответствия алфавитов

Кириллица Латиница
А а A a
Аь аь Ә ә
Б б B b
В в V v
Г г G g
Гъ гъ Ƣ ƣ
Гь гь H h
Д д D d
Е е E e, Je je
Ё ё -
Ж ж Ƶ ƶ
З з Z z
И и I i
Й й J j
К к K k
Къ къ Q q
Кь кь Ꝗ ꝗ
КӀ кӀ Ⱪ ⱪ
Л л L l
М м M m
Н н N n
О о O o[5]
П п P p
ПӀ пӀ Ҏ ҏ
Р р R r
С с S s
Т т T t
ТӀ тӀ T̨ t̨
У у U u[5]
Уь уь Y y
Ф ф F f
Х х X x
Хъ хъ Ӿ ӿ
Хь хь Ҳ ҳ
Ц ц S̷ s̷
ЦӀ цӀ Ⱬ ⱬ
Ч ч C c
ЧӀ чӀ Ç ç
Ш ш Ş ş
Щ щ Şc şc
Ъ ъ -
Ы ы Ь ь
Ь ь -
Э э E e
Ю ю Ju ju, Y y
Я я Ja ja, Ә ә
- Ⱬ̵ ⱬ̵[5]

Примечания

  1. şalbuzuv t. əxydariz alifar. mahac-qala, 1932
  2. Şalbuzov t. Bukvar. Mahacqala, 1937
  3. Дагестанская правда. 16 февраля 1938 г.
  4. Букварь: Гъуларин мектебарин сабпи классдиз учебник. — Мягьячгъала: ООО «Издательство НИИ педагогики», 2007. — 128 с. — ISBN 978-5-94328-256-0
  5. 1 2 3 Введена в 1933

Табасаранская письменность.

© 2020–2023 lt304888.ru, Россия, Волжский, ул. Больничная 49, +7 (8443) 85-29-01